Deel 1: Is veganisme voor kinderen wel verantwoord?

1. Is veganisme voor kinderen wel verantwoord?
Als ouder kun je je best wel eens onzeker voelen over het geven van plantaardige voeding aan je kinderen. Niet zo gek, gezien het feit dat je nog nauwelijks richtlijnen kunt vinden over een optimaal plantaardig voedingspatroon en er daarnaast ook veel negatieve geluiden zijn over veganisme bij kinderen. Vorig jaar verscheen het artikel ‘Veganistisch dieet is gevaarlijk voor kinderen’ in het AD waarin een oproep werd gedaan door de Franstalige Koninklijke Academie voor Geneeskunde om een veganistisch dieet voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, niet toe te staan. Echter, stelt de Position paper American Nutrition & Dietetics Association het volgende:

‘’Vegan diets are appropriate for all stages of the life cycle, including pregnancy, lactation, infancy, childhood, adolescence, older, adulthood as well for athletes’’

Deze tegenstrijdige quotes kunnen voor onzekerheden zorgen bij ouders. De ene instantie zegt dat je prima kan opgroeien met een plantaardige voeding, de ander instantie zegt weer dat het gevaarlijk is.

2. Wetenschap en veganisme
Vanuit de wetenschap hebben wij gezien dat het absoluut mogelijk is om je kind gezond en verantwoord op te voeden met een veganistisch voedingspatroon. In 2015 studeerde ik, Nadine, af als Diëtist en Voedingsdeskundige met een onderzoek over volwaardige voedingsadvisering bij veganistische kinderen. Ik was benieuwd of er een mogelijk verband zou bestaan tussen een veganistische voeding en het ontstaan van deficiënties (tekorten) bij kinderen. Deze nieuwsgierigheid ontstond nadat ik regelmatig nieuwsberichten zag opduiken waarin uitspraken werden gedaan waarin veganistische voeding voor kinderen als levensgevaarlijk werd betiteld. Mijn onderzoek leverde praktische handvatten op voor advisering aan ouders van kinderen met een veganistische voeding. Deze handvatten gebruiken wij nu dagelijks met succes in onze praktijk, daarbij up-to-date gehouden op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten.

Taboes doorbreken
Tijdens mijn onderzoek vernam ik van veel gezinnen die aan mijn onderzoek meewerkten de moeilijkheden die ze soms ervoeren bij het toepassen van een veganistisch voedingspatroon in de opvoeding van hun kinderen. Niet zelden werden ze door de buitenwacht verweten van een ‘slechte opvoeding’, terwijl zij juist het beste met hun kinderen voor hadden en bereid waren meer te leren over verantwoorde en volwaardige veganistische voeding voor hun kinderen! Het probleem was telkens weer dat het voor deze ouders moeilijk bleek om goede richtlijnen hierover te vinden. Inmiddels wordt een vegan voedingspatroon steeds meer mainstream. Daarom is ook nu het moment om het taboe rondom veganisme te doorbreken en af te rekenen met het beeld dat een veganistisch voedingspatroon tot tekorten zou moeten leiden!

Tekorten bij kinderen
Ik ben het eens met het het advies van het Voedingscentrum:

‘’Geef je kind niet op eigen houtje een veganistisch dieet’’.

Het is namelijk echt puzzelen met de voeding van kinderen; het kost tijd en het vraagt zeker om een goede planning! Na uitgebreid literatuuronderzoek over het risico van het oplopen van tekorten bij kinderen met een plantaardig voedingspatroon ben ik een praktijkonderzoek gestart. De gezinnen die aan mijn onderzoek meewerkten werden gevraagd gedurende een week een eetdagboek van hun kind bij te houden. Met deze eetdagboeken kon ik van de kinderen de dagelijks inname voor de belangrijkste voedingsstoffen uit de voeding berekenen. De gemiddelde inname van deze voedingsstoffen vergeleek ik met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (vastgesteld door de Gezondheidsraad) per leeftijdscategorie. Met dit resultaat kon ik de aandachtspunten voor een veganistisch eetpatroon bij kinderen goed in kaart brengen. Vervolgens heb ik op basis hiervan volwaardige voorbeeld dagmenu's ontwikkeld voor kinderen in verschillende leeftijdscategorien met nuttige handvatten voor voedingsadvisering aan ouders.

Wanneer je kiest voor een vega(n) voedingspatroon moet je dagmenu’s neerzetten met andere soort voedingsmiddelen. Deze voedingsmiddelen kunnen soms wel eens minder rijk zijn aan bepaalde voedingsstoffen. Zo zie je vaak dat koemelk niet door de juiste plantaardige drinks wordt vervangen en vlees en vis niet door de juiste vleesvervangers. Wanneer je een ‘standaard’ AVG-gerecht (aardappel-vlees-groenten) vervangt door een ‘aardappel, vleesvervanger, groenten’ maaltijd dan kan het zomaar zo zijn dat er te weinig energie in deze maaltijd blijkt te zitten.

Tijdens mijn onderzoek ontdekte ik regelmatig dat ouders veganistische voeding voor volwassenen 1 op 1 toepassen op hun kind in ontwikkeling en daarbij dezelfde aandachtspunten hanteerden als voor zichzelf. Een kind in ontwikkeling heeft echter een andere behoefte aan bepaalde voedingsstoffen en in andere hoeveelheden dan een volwassene. De voeding moet er namelijk op gericht zijn om de groei en ontwikkeling van het kind zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen. Het is belangrijk om in iedere fase van ontwikkeling van het kind de noodzakelijke voedingsstoffen en de optimale inname hoeveelheden te kennen. Op basis van deze kennis kun je voor iedere ontwikkelingsfase van het kind de juiste vertaalslag maken naar een op maat gesneden plantaardig voedingspatroon.

3. Het belang van een gezonde volwaardige voeding bij kinderen
Het is ontzettend belangrijk dat de voeding van kinderen gezond is, zodat het kind zo goed mogelijk kan groeien en ontwikkelen. Een gezond voedingspatroon is niet alleen belangrijk voor de ontwikkeling, maar ook om overgewicht en chronische ziekten op latere leeftijd tegen te gaan. Het is hierbij van groot belang om te ontwikkeling van het kind bij te houden t.a.v. de eigen groeicurve. Dit doe je door blijvend het gewicht en de lengte te monitoren. Wanneer je ziet dat een kind onder zijn of haar eigen groeicurve blijft dan weet je dat er iets aan de hand is en er in het voedingspatroon moet worden bijgesteld.

4. Voedingspatroon van Nederlandse kinderen
Kijkend naar de voedselconsumptiepeilingen in Nederland dan zien we dat kinderen nog steeds heel veel suiker binnen krijgen, veel verzadigde vetten, weinig groenten en weinig goede vetzuren. Er valt in zijn algemeenheid dus nog veel winst te halen door het voedingspatronen van kinderen in Nederland te verbeteren. Dit kan heel goed met een traditioneel voedingspatroon waarin ook (nog) dierlijke producten zitten, maar evenzo goed dus met een veganistisch voedingspatroon! In deel 2 ‘Aandachtspunten bij een veganistische voeding bij kinderen’ lees je meer over welke voedingsstoffen extra aandacht nodig hebben in het voedingspatroon van kinderen die opgroeien met een veganistisch voedingspatroon en welke supplementen er geslikt moeten worden.

5. Hulp bij het optimaliseren van plantaardige voeding aan kinderen
Heb jij twijfels en/of vragen over het voedingspatroon van jouw kindje? Eline en Nadine zijn beide diëtisten gespecialiseerd in een (plantaardige) voeding voor kinderen met veel praktijkkennis (als moeder en als professional). Via onze website kun je een afspraak of gratis kennismakingsgesprek bij ons boeken of neem contact op via 06-22937841. Heb je andere vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem gerust contact met ons op via info@sistersaboutfood.com

Lees ook deel 2: Aandachtspunten bij een veganistische voeding bij kinderen