Vegan kaas versus koeienkaas

Er wordt soms gedacht dat veganistisch gelijk staat aan gezond, maar dit is zeker niet altijd het geval. Veganistisch betekent dat een product geen dierlijke ingrediënten bevat. Een goed voorbeeld van een product welke vegan is, maar niet per definitie gezond is veganistische kaas en dan met name de kazen uit de supermarkt. 

Wat is veganistische kaas?

Veganistische kaas wordt vanzelfsprekend gemaakt zonder dierlijke ingrediënten (lees hier hoe je kunt herkennen of een product vegan is). Als plantaardige vervanging van melk wordt vaak gebruik gemaakt van cashewnoten, sesamzaad, sojabonen, kokosolie, rijst, amandelen of edelgist.

Bij sommige vegan kazen worden cashewnoten of amandelen gebruikt als basis, deze zorgen voor een romige structuur. Vegan kaas wordt net als echte kaas vaak gefermenteerd; zo krijgt de kaas een diepere smaak en een kazige structuur. Deze kazen liggen vaak niet in de supermarkt maar worden in speciaalzaken of online verkocht. Een variant die wel in de supermarkt te vinden is, is een roomkaas op basis van cashewnoten.

De voedingswaarden van (vegan) kazen

De veganistische alternatieven op plakken kaas uit de supermarkt zijn vaak gemaakt op basis van water, kokosolie en zetmeel. Helaas zijn dit ingrediënten waar niet veel voedingsstoffen in zitten. Door deze ingrediënten bevat vegan kaas weinig tot geen eiwit, veel verzadigd vet en geen calcium. Deze varianten van vegan kaas is daarom een minder voedzame vervanger van koeienkaas maar kan wel het verlangen naar kaas stillen.

Maar als we dan weer naar de alternatieven voor roomkaas kijken dan is een plantaardig alternatief op basis van cashewnoten wél een prima keuze. Deze bevat namelijk minder verzadigd vet en meer eiwitten dan de variant op basis van koemelk.

In onderstaand schema zijn de voedingswaarden van 30+, 48+ kaas en veganistische kaas vergeleken per 100 gram product. Ook hebben we de voedingswaarden van de Garlan Roomkaas vergeleken met cashew roomkaas.

Kokosolie
Veganistische kaas is dus (vaak) gemaakt van kokosolie. Maar hoe slecht is dat nou eigenlijk? Kokosolie is een plantaardig product dus op het eerste gezicht zou je denken dat daar niet zo veel mis mee is. Het gebruik van olijf-, koolzaad-, walnoot- of andere plantaardige olie kan ook prima (met mate) in een gezond voedingspatroon. Met kokosolie zit het nét een beetje anders. Kokosolie is namelijk, in tegenstelling tot de meeste andere plantaardige oliën, hard bij kamertemperatuur. Dit betekend dat de samenstelling voornamelijk bestaat uit verzadigde vetzuren. Deze vorm van vetten willen we juist meer vermijden omdat deze het LDL-cholesterol verhogen. Er zijn onderzoeken die laten zien dat kokosolie het LDL-cholesterol niet verhoogd maar het bewijs is vaak zwak en tegenstrijdig. Hier is nog veel meer onderzoek nodig om een uitspraak over te doen. Echter, als je naar de vetzuursamenstelling kijkt dan lijkt het een verstandige keuze om het gebruik van kokosolie te minimaliseren. Af en toe kan natuurlijk prima, maar de voorkeur gaat wat ons betreft naar plantaardige oliën die vloeibaar zijn bij kamertemperatuur (Meer weten over kokosolie? Lees dan het artikel 'Hoe gezond of ongezond zijn roomboter en kokosvet nu echt?’). Dus vandaar dat wij ook adviseren om de veganistische kaas op basis van kokosolie niet te vaak te gebruiken en vooral de variëren met ander, voedzamer broodbeleg (bron: I am a foodie, eet als een expert).

De prijs

De ingrediënten die worden gebruikt voor vegan kazen in de supermarkt zijn vaak goedkoop terwijl de prijs van de kaas erg hoog is. Dit komt doordat mensen mogelijk meer over hebben voor vegan producten, er veel gebruik wordt gemaakt van marketing en er nog niet veel geproduceerd wordt waardoor de kosten hoog liggen. Zoals in onderstaande vergelijking te zien is, is plantaardige kaas dubbel zo duur. 

Violife Original slices: €3,19 voor 200 gram. Dit is €1,60 per 100 gram.
Ah vegan Goudse kaas: €2,79 voor 200 gram. Dit is €1,39 per 100 gram
De Zaanse Hoeve jong belegen 30+: €2,39 voor 300 gram. Dit is €0,80 per 100 gram.

Garlan roomkaas: €0,75 voor 150 gram
AH Cashew spread: €2,49 voor 150 gram

Een plantaardige plak kaas is dus vaak duur en bevat weinig voedzame ingrediënten. Als je kaas mist en dit af en toe wilt eten is het natuurlijk helemaal prima. Het is goed om dit af te wisselen met meer voedzame producten voor op je boterham zoals hummus, groentespreads, pindakaas of noten/zaden pasta’s. De cashewnoten roomkaas is wel een meer voedzaam alternatief maar ook een stuk hoger aan de prijs. Maar voor de afwisseling zeker leuk (en lekker!) om deze af en toe te kiezen.

Daarnaast is het wellicht goed om ook na te gaan of het eten van kaas op basis van koemelk wel zo’n gezonde keuze is. Het bevat wat calcium en eiwitten maar daarnaast ook flink wat verzadigd vet en zout. Vanuit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat kaas neutraal is voor de gezondheid, daarmee wordt bedoeld dat er geen verband lijkt te zijn tussen het eten van kaas en een hoger of lager risico op hart- en vaatziekten, beroerte, diabetes of darmkanker. Maar het is nog altijd beter om een neutraal voedingsmiddelen zoals kaas dat veel zout bevat, door gezondere alternatieven te vervangen wat wel gezondheidswinst oplevert. Uit overzichtsstudies komt naar voren dat het vervangen van kaas door tofu of een kaas met meer gezonde onverzadigde vetzuren, het slechte LDL-cholesterol verlaagde (bron: I am a foodie, eet als een expert). Verder blijkt er uit onderzoeken dat het eten van (grote hoeveelheden van) dierlijke eiwitten ook nadelige gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Dus ook als je kaas eet op basis van koemelk is het een goed idee om zo nu en dan voor een meer voedzaam, plantaardig alternatief te kiezen. Tot slot is het niet alleen beter voor de gezondheid om voor een voedzaam plantaardig alternatief te kiezen, ook verklein je jouw voetafdruk en draag je een steentje bij aan het verminderen van dierenleed dat verscholen zit achter de zuivelindustrie.

Andere (goedkopere) alternatieven

Als vervanger voor kaas zou je bijvoorbeeld edelgistvlokken kunnen gebruiken. Edelgist heeft een kaasachtige smaak. Dit is in de supermarkt en bij biowinkels te koop en een stuk goedkoper dan vegan kaas. Daarnaast bevatten edelgistvlokken veel eiwitten en vezels. Op je boterham wordt het een beetje lastig maar je kunt deze vlokken heel goed gebruiken om te strooien of chili, pasta, salades of verwerken in een saus.